قیمت و خرید انواع باتری خورشیدی اصل و با بهترین قیمت

خورشید در طول روز سخاوتمندانه انرژی می‌بخشد؛ اما این باتری است که آن نور ذخیره‌شده را برای شب‌های تاریک یا لحظه‌های قطع برق آماده نگه می‌دارد. انتخاب درست باتری خورشیدی تصمیمی استراتژیک است که دوام سیستم، ایمنی خانواده و بازدهی سرمایه‌گذاری شما را رقم می‌زند. در این راهنما، نگاه دقیقی به انواع شیمی‌های باتری، معیارهای فنی انتخاب و شرایط واقعی نصب خانگی باتری انرژی خورشیدی خواهیم داشت. هدف ما آن است که پیش‌از خرید، تصویر روشنی از گزینه‌ها داشته باشید و بدانید چه مدلی برای چه کاربردی مناسب‌تر است.

انتخاب و خرید باتری خورشیدی مناسب

اگر خانه‌ای کوچک با بار مصرفی سبک (مثل روشنایی، تلویزیون یا یخچال کوچک) دارید و بودجه شما محدود است، باتری‌های سرب‌اسید AGM (Absorbent Glass Mat) یا ژل (Gel Battery) انتخابی اقتصادی به‌شمار می‌آیند و حدود 2 تا 5 سال کارایی مناسب خواهند داشت. برای سیستم‌های هیبریدی که علاوه‌بر کاهش هزینه برق، نیاز به یک پشتیبان قوی در زمان قطعی برق دارند، باتری‌های لیتیوم LFP (Lithium Iron Phosphate) با طول عمر 10 تا 15 سال و قابلیت عمق دِشارژ (DoD – Depth of Discharge) تا 90 درصد انتخابی مطمئن محسوب می‌شوند.

کاربرانی که فضای نصب محدودی دارند و در عین حال به توان بالا نیاز دارند (مثلاً برای پمپ یا کولر)، می‌توانند از باتری‌های NMC (Nickel Manganese Cobalt) استفاده کنند؛ زیرا این باتری‌ها انرژی بیشتری را در حجم کمتر ذخیره می‌کنند، هرچند هزینه بالاتری دارند و طول عمر آن‌ها کوتاه‌تر است. در مناطقی که قطعی‌های طولانی برق رخ می‌دهد یا نیاز به ذخیره‌سازی انرژی زیاد وجود دارد، باتری‌های توبولار (Tubular Lead Acid) یا جریانی (Flow Battery) به‌دلیل چرخه عمر بالا و تحمل تخلیه عمیق، گزینه‌ای مناسب به‌شمار می‌آیند.

مقایسه کامل انواع باتری خورشیدی

در جدول زیر باتری‌ها را به تفکیک بررسی کرده‌ایم تا باتری موردنیازتان را راحت‌تر انتخاب کنید.

شیمی/نوع	مزایا	معایب	کاربرد رایج
لتیوم LFP (LiFePO₄)	DoD بالا (تا 90 ٪)، راندمان چرخه‌ای 92–98 ٪، عمر چرخه 3 هزار تا 5 هزار، ایمنی بالا	وزن بیشتر و قیمت اولیه بالا	سیستم‌های هیبریدی خانگی با نیاز پشتیبان طولانی
لتیوم NMC	انرژی ویژه بالا، وزن کمتر، قابلیت تأمین جریان لحظه‌ای بالا	عمر چرخه پایین‌تر (حدود 500–1000)، حساسیت به حرارت و قیمت بالا	سیستم‌های با فضای محدود یا کاربردهای تحرک‌پذیر
AGM (سرب‌اسید جذب شده)	بدون نیاز به نگهداری، قیمت مناسب، نصب آسان	DoD محدود (~50 ٪)، عمر 500–800 چرخه، حساس به شارژ بیش‌ازحد	یو‌پی‌اس خانگی، روشنایی اضطراری
باتری ژل	مقاومت در برابر تخلیه عمیق (DoD 60–70 ٪)، طول عمر 600–1000 چرخه و تحمل دمایی بالا	نرخ دشارژ و شارژ کند، هزینه بیشتر نسبت به AGM	سیستم‌های خورشیدی کوچک، تجهیزات حساس
توبولار (Tubular)	چرخه عمر 1000–1500 و DoD تا 80 ٪، بازده 85–90 ٪	وزن و حجم زیاد، نیاز به تهویه	سیستم‌های آفلاین و مناطق با قطعی‌ مکرر
جریانی (Flow)	عمر بسیار طولانی (تا 30 سال)، قابلیت تخلیه کامل بدون افت ظرفیت	چگالی انرژی پایین، هزینه و ابعاد بزرگ، راندمان 50–80 ٪	کاربردهای صنعتی یا پشتیبان طولانی در فضاهای بزرگ

انتخاب گام‌به‌گام باتری انرژی خورشیدی

برای انتخاب اصولی به نکات زیر توجه کنید:

ظرفیت‌سنجی

ظرفیت باتری معمولاً با آمپر‌ساعت (آمپر‌ساعت/Ah) یا کیلووات‌ساعت (kWh) بیان می‌شود. برای تبدیل آمپر‌ساعت به کیلووات‌ساعت، عدد آمپر‌ساعت را در ولتاژ بانک باتری ضرب کرده و سپس بر 1000 تقسیم کنید. به‌عنوان مثال، چهار باتری 12 ولت 100 آمپر‌ساعت که به‌صورت سری/موازی به 24 ولت تبدیل شده‌اند، ظرفیتی معادل:

4 × 100 × 12 ÷ 1000 ≈ 4/8 کیلووات‌ساعت

خواهند داشت.

برای تعیین ظرفیت موردنیاز، کافی است مجموع توان مصرفی هر وسیله (بر حسب وات) را در مدت‌زمان استفاده (بر حسب ساعت) ضرب کرده و حاصل را بر راندمان کل سیستم (معمولاً 80 تا 90 درصد) تقسیم کنید.

به‌عنوان نمونه، در یک خانه که از چهار باتری ژل 12 ولت 100 آمپر‌ساعت به همراه دو پنل 575 وات استفاده شده است، توان عملی حدود 2/5 کیلووات‌ساعت (نیمی از ظرفیت اسمی) خواهد بود. این میزان انرژی برای روشن نگه داشتن یک تلویزیون 120 وات به‌مدت 5 ساعت (600 وات‌ساعت)، یک یخچال کوچک 100 وات به‌مدت 24 ساعت (2/4 کیلووات‌ساعت) و تعدادی چراغ و پمپ جمعاً حدود 2/48 کیلووات‌ساعت کافی خواهد بود.

عمق دشارژ (DoD)

عمق دشارژ به درصد ظرفیت تخلیه‌شده قبل‌از شارژ مجدد اشاره دارد. کاهش DoD عمر باتری را افزایش می‌دهد؛ برای باتری‌های سرب‌اسیدی DoD کمتر از 30 ٪ باعث طول عمر 3–4 سال می‌شود، درحالی‌که تخلیه 80 ٪ عمر را به حدود 6 ماه کاهش می‌دهد. باتری‌های لیتیوم LFP می‌توانند تا 90 ٪ تخلیه شوند بدون آنکه آسیب جدی ببینند؛ اما توصیه می‌شود برای افزایش طول عمر از تخلیه کامل پرهیز کنید.

نرخ توان و راندمان چرخه‌ای

توان لحظه‌ای (kW) نشان می‌دهد که باتری در زمان کوتاه چقدر جریان می‌تواند تأمین کند؛ این پارامتر باید با نیازهای اوج مصرف خانه (مثلاً راه‌اندازی پمپ آب یا کولر) و توان اینورتر تطبیق داشته باشد. راندمان چرخه‌ای یا راندمان رفت‌وبرگشت درصد انرژی ذخیره‌شده‌ای است که در هنگام تخلیه قابل‌بازیافت است. باتری‌های لیتیوم LFP راندمان 92–98 ٪ دارند، درحالی‌که AGM و ژل حدود 76–85 ٪ هستند و جریان‌های شارژ/دشارژ کندتر دارند. باتری‌های جریانی راندمان پایین‌تری (50–80 ٪) دارند؛ ولی طول عمرشان بسیار بیشتر است.

طول عمر و تعداد چرخه‌ها

عمر باتری به تعداد سیکل شارژ/دشارژ و کیفیت استفاده بستگی دارد.

باتری‌های سرب‌اسیدی بسته به عمق دشارژ و نگهداری می‌توانند 1–10 سال عمر کنند.
باتری‌های لیتیوم یون (خصوصاً LFP) معمولاً بین 7 تا 15 سال عمر دارند و بیش‌از 3000–5000 چرخه را تحمل می‌کنند.
توبولارها حدود 1000–1500 چرخه با طول عمر 5–10 سال دارند.
باتری‌های جریانی تا ده‌ها هزار چرخه و 20–30 سال عمر دارند.

سازگاری با اینورتر و شارژر MPPT

ولتاژ اسمی بانک باتری (12، 24 یا 48 ولت) باید با محدوده ورودی اینورتر و شارژکنترلر سازگار باشد. در سیستم‌های کوچک (زیر 200 وات) استفاده از شارژکنترلر PWM کافی است؛ زیرا هزینه کمتری دارد و بازده ثابتی ارائه می‌دهد. در سیستم‌های بزرگ‌تر یا در شرایط آب‌وهوای سرد، شارژکنترلر MPPT راندمان بالاتری دارد و می‌تواند با تبدیل اضافه‌ولتاژ پنل به جریان، تلفات حدود 20 درصد را جبران کند.

برای مثال، در یک پنل 100 وات، شارژکنترلر PWM فقط حدود 81 وات را به باتری منتقل می‌کند؛ درحالی‌که MPPT جریان را افزایش داده و توان کامل پنل را منتقل می‌سازد. همچنین باتری‌های لیتیوم معمولاً مجهز به سیستم مدیریت باتری (BMS) هستند که ولتاژ و جریان هر سلول را کنترل کرده و در صورت خروج از محدوده مجاز، اتصال را به‌طور خودکار قطع می‌کند.

عوامل مؤثر بر قیمت باتری خورشیدی

باتری پنل خورشیدی قیمت ثابتی ندارد و تحت تأثیر شیمی، ظرفیت، ولتاژ، برند و گارانتی است. عوامل زیر بر قیمت تأثیر می‌گذارند:

نوع شیمی

باتری‌های لیتیوم نوع LFP و NMC جزو گران‌ترین گزینه‌ها هستند؛ باتری‌های ژل و AGM در رده‌ی قیمتی متوسط قرار می‌گیرند؛ و باتری‌های توبولار و جریانی با توجه به کارایی و طول عمرشان، قیمت مناسب‌تری دارند.

ظرفیت و ولتاژ

ظرفیت بالاتر (kWh/Ah) و ولتاژهای 24_48 ولت قیمت را افزایش می‌دهند.

گارانتی و خدمات پس‌ازفروش

ضمانت طولانی و BMS هوشمند هزینه را بالا می‌برد.

کیفیت ساخت و برند

برندهای معتبر داخلی یا خارجی ممکن است قیمت بیشتری داشته باشند؛ اما دوام و خدمات پس‌ازفروش بهتری ارائه می‌دهند.

باتری خورشیدی خانگی؛ مزایا و محدودیت‌ها

استفاده از باتری خورشیدی خانگی باعث می‌شود انرژی مازاد تولید‌شده در روز ذخیره و در شب یا هنگام قطع برق مصرف شود؛ این امر وابستگی به شبکه را کاهش می‌دهد و هزینه برق را کم می‌کند. سیستم هیبریدی (پنل + باتری) به‌ویژه در مناطقی که خاموشی‌ مکرر دارند، اطمینان خاطر و امنیت انرژی ایجاد می‌کند. بااین‌حال، هزینه اولیه بالا، نیاز به فضای مناسب و رعایت عمق دشارژ برای جلوگیری از کاهش عمر از محدودیت‌ها محسوب می‌شود. در شرایط اضطراری مانند قطع برق طولانی، داشتن بانک باتری کافی می‌تواند پشتیبان 8–24 ساعته فراهم کند؛ اما باید توان اوج مصرف (روشنایی، یخچال، پمپ آب) محاسبه و ظرفیت مناسب انتخاب شود.

نحوه نصب و نگهداری باتری پنل خورشیدی

برای افزایش عمر باتری، رعایت نکات زیر اهمیت دارد:

شارژ سه مرحله‌ای

شارژکنترلرهای استاندارد، فرایند شارژ باتری را در سه مرحله انجام می‌دهند:

مرحله بالک (Bulk): در این مرحله جریان ثابت حداکثر به باتری تزریق می‌شود و ولتاژ تا حدود 14/2 تا 14/6 ولت افزایش پیدا می‌کند.
مرحله ابزوربشن (Absorption): در این مرحله ولتاژ ثابت نگه داشته می‌شود و جریان به‌تدریج کاهش می‌یابد تا باتری به حالت اشباع برسد.
مرحله فلوات (Float): در این مرحله ولتاژ به حدود 13/2 تا 13/6 ولت کاهش می‌یابد و یک جریان نگهدارنده برای جلوگیری از افت شارژ تأمین می‌شود.
برخی شارژکنترلرها یک مرحله چهارم به نام ایکوآلایز (Equalize) دارند که برای یکنواخت‌سازی سلول‌های باتری‌های سرب‌اسیدی استفاده می‌شود؛ اما باید با احتیاط به‌کار گرفته شود، زیرا ولتاژ بالا می‌تواند باعث گازدهی و کاهش عمر باتری شود.

کنترل دما

دمای بالا، تبخیر الکترولیت باتری را افزایش و عمر را کاهش می‌دهد؛ دمای پایین نیز ظرفیت و توان خروجی را کم می‌کند. بهترین بازه دمایی برای باتری‌های لیتیوم درجه سانتی‌گراد 20–25 است. برای افزایش عمر، باتری‌ها را در محیطی خنک و دور از تابش مستقیم خورشید نصب کنید و در صورت لزوم از سیستم تهویه یا عایق حرارتی استفاده کنید.

تهویه و مکان مناسب

باتری‌های سرب‌اسیدی باید در فضای خشک با تهویه مناسب نصب شوند تا گاز هیدروژن متصاعدشده در مرحله Equalize تجمع پیدا نکند. باتری‌های لیتیوم نیز باید از ضربه و رطوبت محافظت شوند.

سازگاری شارژر/اینورتر

ولتاژ و جریان شارژ باید مطابق توصیه سازنده تنظیم شود. در صورت استفاده از پنل‌های ولتاژ بالا، کنترلر MPPT ضروری است تا اضافه ولتاژ را به جریان تبدیل کند.

تجربه نصب باتری خورشیدی در شمال کشور

خانواری در شمال کشور چهار باتری ژل 100 آمپر‌ساعت همراه با دو پنل 575 وات و یک اینورتر 3 کیلووات نصب کرد. با فرض عمق دشارژ 50 درصد، این بانک باتری حدود 2/5 کیلووات‌ساعت انرژی قابل‌استفاده در اختیار قرار می‌دهد و هزینه کل بسته حدود 135 میلیون تومان بوده است.

محاسبه ساده توان نشان می‌دهد که تلویزیون 120 وات به مدت 5 ساعت (600 وات‌ساعت)، یخچال کوچک 100 وات به‌مدت 24 ساعت (2/4 کیلووات‌ساعت) و تعدادی چراغ ال‌ای‌دی مجموعاً 525 وات‌ساعت مصرف دارند؛ بنابراین در صورت مدیریت مصرف، این سیستم می‌تواند طی شبانه‌روز انرژی لازم را تأمین کند. افزایش مصرف یا روشن‌کردن پمپ آب همزمان با یخچال ممکن است باعث افت ولتاژ و خاموش شدن سیستم شود. این تجربه نشان می‌دهد انتخاب ظرفیت مناسب و محاسبه بار واقعی اهمیت بالایی دارد.

اگر قصد طراحی یا ارتقای سیستم خورشیدی دارید، کارشناسان سان تاو پاور با دانش فنی در زمینه باتری، اینورتر و سیستم‌های ام‌پی‌پی‌تی (MPPT) آماده ارائه مشاوره رایگان هستند. برای دریافت پیشنهاد دقیق، اطلاعاتی مانند توان مصرفی روزانه (وات‌ساعت)، مدت زمان پشتیبانی موردنیاز (ساعت)، بودجه حدودی و محدودیت‌های فضایی را در اختیار مشاور قرار دهید تا بهترین گزینه ارائه شود.

سؤالات متداول

1. تفاوت LFP و NMC چیست؟

باتری‌های LFP عمر بیشتر، ایمنی بالاتر و راندمان حدود 92–98 ٪ دارند؛ اما وزن و حجم بیشتری اشغال می‌کنند. NMC انرژی بیشتری ارائه می‌دهد و مناسب فضاهای کوچک است؛ اما عمر و ایمنی کمتری دارد.

2. عمق دشارژ (DoD) یعنی چه؟

DoD درصدی از ظرفیت باتری است که قبل‌از شارژ مجدد استفاده می‌شود. کاهش DoD عمر باتری را افزایش می‌دهد.

3. آیا می‌توان باتری را ارتقا داد؟

بله، می‌توانید با اضافه‌کردن باتری‌های هم‌ولتاژ و هم‌ظرفیت را به‌صورت سری یا موازی، بانک باتری ارتقا بدهید؛ اما باید دقت کنید باتری‌های جدید و قدیمی با یکدیگر تعادل داشته باشند و سیستم BMS و اینورتر توان تحمل جریان اضافه را داشته باشد.

4. باتری مناسب برای یخچال/روشنایی کدام است؟

برای یخچال و وسایل حساس، باتری‌های لیتیوم LFP یا ژل به‌دلیل پایداری ولتاژ و DoD بالا مناسب هستند. برای روشنایی اضطراری یا سیستم‌های ارزان‌تر، AGM یا توبولار کفایت می‌کند.

5. عمر متوسط باتری خورشیدی خانگی چقدر است؟

براساس تجربه بازار، باتری‌های سرب‌اسیدی بسته به کیفیت و عمق دشارژ 1–10 سال و باتری‌های لیتیوم یون 7–15 سال عمر می‌کنند.